tr. Den Haag op 1 feb 1640
met

Maarten Harpertsz Tromp van der Wel, zn. van Harpert Maertensz Tromp van der Wel (kapitein bij de Admiraliteit van de Maze, koopman) en Jannetgen Barendsdr Quack, geb. Brielle op 23 apr 1598, ged. aldaar op 3 mei 1598, admiraal, bevelhebber van 's lands vloot, ovl. Terheiden op 10 aug 1653, begr. Delft op 5 sep 1653.

Maarten Harpertsz Tromp van der Wel.
Kapitein (1626), luitenant-admiraal van Holland en West-Friesland (1637), vlootvoogd.

Op 9-jarige leeftijd ging hij als scheepsjongen op de “Olifantstromp”, het fregat van zijn vader, dat in 1607 meedeed aan de campagne die leidde tot de slag bij Gibraltar. De “Olifantstromp” deed niet mee aan die slag zelf, maar was deel van het dekkingseskader dat op volle zee bleef kruisen. Tot in 1610 bleven vader en zoon Tromp patrouillediensten uitvoeren, meestal op het Kanaal. Die zelfde zomer nog voer Maerten met zijn vader, die inmiddels koopman was geworden, naar Guinee. Onderweg raakte hun schip slaags met zeven Engelse piraten. Vader Harper werd gedood door een kanonskogel, waarna het schip geënterd werd en de bemanning zich overgaf. Maerten verbleef daarna twee jaar in gevangenschap en moest werken als kajuitjongen in dienst van een Engelse kaperkapitein Peter Easton die Salé (Marokko) als thuis basis hadden. In deze gevangenschap deed Maerten waarschijnlijk kennis op van de Engelse en Arabische taal. In 1616 ging hij weer varen en een jaar later trad hij in dienst van de marine als kwartiermeester. In deze functie maakte hij onder meer een expeditie tegen Algiers en Tunis mee. Vanaf 1619 voer Maarten Tromp weer bij de koopvaardij en werd in 1621 korte tijd door de Tunesiërs gevangen gehouden. Mogelijk heeft zijn kennis van de Arabisch taal geholpen bij de korte duur van zijn gevangenschap. De Tunesiërs hadden door dat Maerten Dit document is afkomstig van www.nagtegaal.org © H.K. Nagtegaal - Alle rechten voorbehouden 15 grote kennis van de zeevaart bezat en boden hem een hoge positie op hun vloot aan, wat hij weigerde. In 1622 trad hij weer in dienst bij de Marine. Twee jaar later werd Tromp kapitein op het jachtschip de St. Anthonius en later van het fregat Gelderland. Tromp werd in 1629 tot vlaggenkapitein benoemd op het schip de Groene Draeck, het schip van luitenant-admiraal Piet Hein. In een gevecht met kapers op 17-6-1629 stond Tromp samen met Piet Hein op het achterplecht van de Groene Draek toen Piet Hein dodelijk door een kogel werd getroffen. Tromp was op 4-7-1629 samen met 25 collega-kapiteins aanwezig bij de begrafenis van de luitenant-admiraal Piet Hein in de Oude Kerk te Delft. Na de dood van zijn eerste vrouw in 1633 verliet Maarten Tromp de marine. In 1636 werd hij directeur van 's Lands Equipage en kreeg de opdracht om de gebrekkige logistieke ondersteuning van de Nederlandse vloot te verbeteren. In oktober 1637 werd hij benoemd tot luitenant-admiraal van Holland en West-Friesland. Een van zijn eerste acties was de blokkade van Duinkerken. In januari 1639 stak Tromp weer in zee. Op 18 februari 1639 poogden 23 Duinkerkers, overmoedig geworden door hun numerieke overwicht, met geweld uit Duinkerken breken, maar Tromp versloeg ze met 12 schepen in de Slag bij Duinkerken, zijn eerste zeeslag en overwinning als vlootcommandant. Het Duinkerker vlaggenschip werd verbrand en twee andere schepen genomen. Tromp ontving van de Staten-Generaal een gouden ereketen van tweeduizend gulden en daarna van de Staten van Holland een van duizend gulden. Zijn deel van het prijsgeld van de buitgemaakte schepen bedroeg 3525 gulden. Hij werd door koning Lodewijk XIII beloond met de onderscheiding Orde van St. Michel. Begin 1639 was het duidelijk geworden dat Spanje dat jaar zou proberen met een extra grote hulpvloot, die later wel de Tweede Armada of Vijfde Spaanse Armada genoemd werd, met troepen en geld naar Vlaanderen door te breken. Tromps taak was het om dit transport te stoppen. Op 26 september ging hij bij het Nauw van Calais met slechts 17 schepen het gevecht aan met een vijandelijke overmacht van 67. Door een slim gebruik van een defensieve linietactiek in de lij, lukte het hem deze Armada zo zwaar te beschadigen dat die haar toevlucht zocht op de rede van The Downs ("Duins") in het neutrale Engeland. Om dit succes uit te buiten, zonden de vijf Nederlandse admiraliteiten ieder schip dat ze maar zeewaardig konden maken naar Tromp. Het lukte een Engels ingrijpen te voorkomen door voor te wenden dat hij alleen een Spaans vertrek afwachtte. Toen zijn vloot groot genoeg geworden was, vernietigde hij op 21 oktober de Armada in de Slag bij Duins. Dit document is afkomstig van www.nagtegaal.org © H.K. Nagtegaal - Alle rechten voorbehouden 16 Ter glorie van de overwinning werden penningen van Maerten Harpertz, Tromp geslagen. Museum Het Prinsenhof De overwinning bij Duins was de grootste uit Tromps carrière en de grootste tactische overwinning uit de geschiedenis van de Nederlandse marine. Bij thuiskomst werd Tromp als een ware zeeheld onthaald en geëerd. Zijn populariteit was immens. Hij kreeg van het prijsgeld de som van tienduizend guldens. Ook internationaal had hij zich nu een grote roem verworven. Koning Lodewijk XIII verhief hem in 1640 in de adelstand door de schenking van een ridderschap met wapen. In de standsgevoelige 17e eeuw betekende dat een aanmerkelijke sociale stijging. Na de verheffing in de adelstand liet hij dit stempel maken. Van Kinschot-Tromp Stichting. Dit document is afkomstig van www.nagtegaal.org © H.K. Nagtegaal - Alle rechten voorbehouden 17 In de jaren veertig kwam Maarten Tromp in conflict met de Staten-Generaal, omdat die te weinig deden om de kapers van Duinkerken te bestrijden. Uiteindelijk werd dit rovershol door de Fransen bedwongen. Na de Vrede van Munster raakte de Nederlandse vloot verder in verval. Dit zeer tegen de zin van Maarten Tromp. Maarten Tromp vocht aan het begin van de jaren vijftig met wisselend succes tegen de Engelsen. In 1652 moest hij zijn functie zelfs tijdelijk afstaan aan Witte de With. Toen De With later dat jaar tijdens de Slag bij Kentish Knock werd verslagen, werd Maarten Tromp weer benoemd als bevelhebber. De belangrijkste overwinning van Maarten Tromp was de Slag bij Dungeness op 9 december 1652. Tijdens de Driedaagse Zeeslag werd Tromp echter weer verslagen, waarna de Britse marine met een blokkade de belangrijkste Nederlandse havens nutteloos maakten. Een poging om deze blokkade te doorbreken moest Maarten Tromp 10-8-1653 met de dood bekopen. Tijdens deze zeeslag, de Slag bij Ter Heijde, werd Maarten Tromp op de Brederode door een Engelse scherpschutter dodelijk in de linkerborst getroffen. Hij werd op 5-9-1653 te Delft in de Oude Kerk begraven. Ter nagedachtenis aan Maerten Harpertsz. Tromp werd een praalgraf opgericht in de Oude Kerk te Delft. Het is een ontwerp van de Amsterdamse bouwmeester Jacob van Campen, het beeldwerk is gemaakt door Rombout Verhulst en het lijstwerk, de trofeeën en het reliëf met zeeslag onderaan zijn tombe zijn gemaakt door Willem de Keijzer, derde zoon van Hendrick de Keijzer.70 Het monument kostte 4.538 gld. De Zeeslag bij Ter Heijde in 1653 (fragment) door Jan Abrahamsz. Beerstraten (1622-1666). In het midden het gevecht tussen de ‘Brederode’ het vlaggenschip van admiraal Tromp en het Engelse vlaggenschip onder bevel van admiraal Monk. Dit document is afkomstig van www.nagtegaal.org © H.K. Nagtegaal - Alle rechten voorbehouden 18 Zoals de grafsteen van 1633 laat zien voerde Maerten Harpersz. Tromp voor 1640 een ander wapen. Een op een grond zittende aap, blazende op een bazuin, voor zijn poten een harp liggende. Mogelijk verwijst de harp naar zijn oveleden vader Harper. Op grafstenen worden wapens meestal in courtoisie geplaatst, vandaar de omgewende aap.
Maarten Harpertsz Tromp van der Wel en Cornelia Teding van Berckhout
De kosten van het huwelijk, voltrokken in de Grote Kerk te Den Haag, waren 15.960 gulden. Hij ging wonen aan het Korte Voorhout. In dat jaar schatte Tromp zijn vermogen op 86.301 gulden. Hij behoorde nu niet alleen tot de Franse adel maar ook tot het Nederlandse patriciaat.


Bronnen: