tr. op 29 mei 1651
met

Jan Albertsz de Haes, geb. Rotterdam circa 1628, linnenhandelaar, rentmeester, begr. Rotterdam op 23 jan 1697.

Jan Albertsz de Haes.
Jan Aalberstz had een zaak in linnen en Oostindische waren en was tot zijn dood in 1697 rentmeester van het Leprooshuis en dichter.

• Vader:
  Gerard Gerardszn Brandt, zn. van Gerard Gerardszn Brandt (lakenbereider) en Barbera Jaspersdr, geb. Middelburg op 2 okt 1594, horlogemaker, bestuurder Schouwburg A'dam, ovl. Amsterdam op 4 feb 1659, begr. aldaar op 8 feb 1659, otr. Amsterdam op 10 aug 1623, tr. Amsterdam op 27 aug 1623 met

• Moeder:
  Neeltje (Cornelia Jeroens) Gijsels (Neeltje Jeroens), dr. van Jeronimus Anthoniszn Gijsels (houtkoopman) en Anne Jorisdr, ged. Amsterdam op 26 nov 1599, ovl. op 18 dec 1644.

otr. (1) Amsterdam op 23 aug 1652, tr. Amsterdam op 8 sep 1652
met

Susanna van Baerle (Barlaeus), dr. van prof. dr. Caspar van Baerle (hoogleraar te Leiden, predikant, redenaar) en Barbara Sayon, ged. Leiden op 20 jan 1622, dichter, geleerde vrouw, ovl. Amsterdam op 11 jul 1674.

Susanna van Baerle.
Susanna van Baerle groeide op in een cultureel ontwikkeld gezin, met een geleerde en dichterlijke vader – hij was hoogleraar in de filosofie aan het Atheneum Illustre in Amsterdam en bekend Neolatijns dichter – en een moeder van patricische afkomst die zo geschoold was dat zij haar echtgenoot in zijn studies terzijde kon staan. Beiden waren van Zuid-Nederlandse afkomst. Op dertienjarige leeftijd verloor Susanna haar moeder en sindsdien werden zij en haar jongere zuster Elizabeth grotendeels opgevoed door hun oudere zusters. Zij groeide uit tot een jonge vrouw die, in de woorden van haar kleinzoon Joan de Haes, uitblonk in ‘lichamelijke schoonheid, deftigheid van zeden, en gaven van geeste’.

Omgang met Brandt.
Uit alles blijkt dat Susanna van Baerle een scholing moet hebben gehad die haar in geleerde kringen het nodige zelfvertrouwen heeft gegeven. Dat laatste zien we het duidelijkst aan het begin van haar omgang met de vier jaar jongere Geeraardt Brandt. Deze kwam als jong dichter en protégé van haar vader veel bij de Van Baerles aan huis en verklaarde haar zijn liefde, kort voor haar vaders dood in 1648. Susanna’s reactie, verteld door Joan de Haes, was kenmerkend voor haar gevoel van eigenwaarde. Zij verklaarde haar aanbidder ronduit ‘dat zijn persoon haar niet onaangenaam’ was, maar dat zijn beroep – hij was uurwerkmaker – ‘haar geweldig tegen stond’. Als hij bereid zou zijn een academische studie te beginnen, bij voorkeur die van de theologie, zou zij hem niet ongenegen zijn. Het gevolg was dat Brandt, na zich eerst het Latijn en Grieks eigen gemaakt te hebben, met grote inzet begon aan zijn theologische studie aan het Remonstrants Seminarie in Amsterdam.

Niet lang na de dood van haar vader verhuisde Susanna met haar twee ongetrouwde zusters naar Katwijk, waar haar oudste broer Caspar baljuw was. Vanuit Katwijk onderhield zij de correspondentie met haar verloofde in Amsterdam. We kennen een zestal brieven van haar hand uit de periode 1650-1652 – uitgegeven door Penon – die ons Susanna doen kennen als een geestige, levendige en scherpzinnige jonge vrouw die met de nodige humor en zelfspot Geeraardt van haar wederwaardigheden op de hoogte houdt. Brandts antwoorden zijn niet overgeleverd, maar het is verleidelijk te veronderstellen hoezeer hij genoten zal hebben van de esprit de vivre van zijn ‘vriendin’, zoals zij zich noemde. Opmerkelijk aan die brieven is dat zij deze ondertekende met Suzanne Barleus. Zij blijkt dus gekozen te hebben voor de geleerdennaam van haar vader.

Uit die correspondentie en uit enkele gedichten kunnen we afleiden dat Susanna zelf tot het laatst bleef twijfelen of ze haar vrijheid en onafhankelijkheid wel wilde opgeven voor een huwelijk. In een verjaardagsdicht van januari 1651 lezen we van de kant van Brandt: ‘Want ik weet gij haat de banden,/ Ja de schijn van slavernij’. Een jaar later schreef hij, opnieuw in een verjaardagsdicht, dat hij vreesde dat zij toch niet zou willen trouwen, waarop zij in een antwoordgedicht reageerde met ‘De liefde tot mij zelf wil dat ik mij onthou:/ De liefde tot mijn vriend dwingt mij tot zijne trouw’. Maar gemakkelijk was het blijkbaar niet, want zij voegde er aan toe: ‘Dit strijden is mijn strijd, dit houdt my heel verward.’ Uiteindelijk besliste zij haar tweestrijd ten gunste van Geeraardt. Zij trouwden in 1652, enkele maanden nadat Brandt als predikant naar de remonstrantse gemeente van Nieuwkoop was beroepen.

Huwelijksleven en dood.
Over Susanna’s leven met Geeraardt Brandt weten we vrijwel niets. Afgezien van het feit dat zij zes kinderen ter wereld heeft gebracht en vijf daarvan opgevoed, vernemen we weinig over haar. Het is onbekend hoe zij haar taak heeft ingevuld als domineesvrouw in de remonstrantse gemeenten van Nieuwkoop, Hoorn en Amsterdam, waar haar man achtereenvolgens stond. Wel vertelt Joan de Haes nog over haar intellectuele kwaliteiten dat zij een ‘verwonderlijk’ geheugen had. Als zij na een kerkdienst thuis kwam, aldus De Haes, was zij in staat onmiddellijk de gehoorde preek puntsgewijs te excerperen, een gave waarmee haar man niet alleen tijdens zijn studie, maar ook naderhand ‘zijn voordeel heeft weten te doen’. Ook verhaalt hij dat het beoefenen van de Nederlandse poëzie een van Susanna’s ‘zoetste zinlijkheden’ was. Hoewel we maar een enkel gedicht van haar kennen, te vinden in Geeraardt Brandts Poëzy (1688), suggereren haar zoons Johannes en Kaspar in hun Opdracht dat er in deze bundel meer gedichten van haar hand voorkomen.

Op 52-jarige leeftijd overleed Susanna, na een ziekbed van enkele maanden waarin zij veel pijn moet hebben geleden, veroorzaakt ‘door een ongemak aan haar borst’. Zij had toen 22 jaar ‘in echt en wonderlijke eendracht’ met haar Geeraardt geleefd. Zo stierf deze, in de woorden van haar rouwende echtgenoot, ‘bloem van wijsheid, geest en deugd’.

Kort voor haar huwelijk in 1652 had de nu in vergetelheid geraakte Amsterdamse portretschilder Gerard Pietersz. van Zijl (ca.1607-1665) het portret van Susanna geschilderd – de huidige verblijfplaats ervan is onbekend. Niemand minder dan Vondel dichtte er een bijschrift voor: Op d’Afbeeldinge van Susanna van Baerle, de Bruidt van G. Brandt. Het zesregelige gedichtje eindigt met ‘De schoonheid, jeugd en deugd verzamen hier te gader./ Maar ’t rijp verstand verbeeldt het oordeel van haar Vader’. Als de laatste regel meer betekent dan alleen maar een vorm van hoffelijkheid, is het duidelijk dat de dichter oog moet hebben gehad voor Susanna’s intellectuele kwaliteiten en dat die dus in Amsterdamse kringen bekend geweest moeten zijn.

Uit dit huwelijk 6 kinderen, waaronder:

tr. (2) Den Haag op 14 jul 1675
met

Catharina van Sorgen.

• Vader:
  prof. dr. Caspar van Baerle (Barlaeus), zn. van Caspar Lambertszn van Baerle en Cornelia Jeansdr Eerdewijns, ged. Antwerpen [België] op 12 feb 1584, hoogleraar te Leiden, predikant, redenaar, ovl. Amsterdam op 14 jan 1648, begr. Amsterdam (Nieuwe Kerk) op 18 jan 1648, otr. Amsterdam op 21 sep 1610, tr. met

• Moeder:
  Barbara Sayon, dr. van Anthony Sayon (schepen en raad te Brugge, koopman o.a. in Dordrecht en dichter) en Josina Evagen, geb. Brugge [België] circa 1590, begr. Amsterdam (Oude Kerk) op 22 jun 1635.

otr. Amsterdam op 23 aug 1652, tr. Amsterdam op 8 sep 1652
met

Ds. Gerard Gerardszn Brandt, zn. van Gerard Gerardszn Brandt (horlogemaker, bestuurder Schouwburg A'dam) en Neeltje (Cornelia Jeroens) Gijsels, ged. RE Amsterdam op 25 jul 1626, Horlogemaker, Geschiedschrijver, Remonstrants predikant, ovl. Amsterdam op 12 okt 1685, tr. (2) met Catharina van Sorgen. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Ds. Gerard Gerardszn Brandt.
uurwerkmaker, auteur, toneelschrijver, dichter, historicus en remonstrants predikant te Nieuwkoop, Hoorn, Amsterdam.

Gerard verwierf naam met Historie der reformatie in vier delen (1671,1672, 1674, 1704).
Hij schreef ook biografieën over Hooft (1677), Vondel (1682) en Michiel de Ruyter (1687).

Gerard Brandt, ook gespeld als Geeraardt en Geeraer(d)t (Amsterdam, 25 juli 1626 - Rotterdam, 12 oktober 1685), was een Nederlandse auteur, toneelschrijver, dichter, historicus en predikant. Van 1667 tot 1685 was hij predikant in Amsterdam. Hij was een bekende schrijver in zijn tijd en heeft onder andere een Leven van Michiel Adriaanszoon de Ruyter en een Geschiedenis van Enkhuizen op zijn naam staan. Zijn Leven van Vondel (1682), verschenen drie jaar na Vondels overlijden, was de eerste in een lange reeks Vondel-biografieën. Het roemruchte verhaal van de ontsnapping van Hugo de Groot werd door de publicatie van Brandt, uit de mond van het dienstmeisje Elselina opgetekend, een van de klassiekers van de Nederlandse geschiedschrijving.

Hij werd geboren als zoon van Gerard Brandt, horlogemaker en Neeltje Jeroens. Zijn vader was regent van de Amsterdamse Schouwburg.

Grote bekendheid kreeg Brandt door zijn grafrede op Pieter Cornelisz. Hooft in 1647. De rede werd uitgesproken door Van Germez, een toneelspeler. Brandts rede was een vertaling van de lijkrede van Jacques Du Perron op Ronsard, die hij voor eigen werk liet doorgaan, waarna hij van plagiaat werd beschuldigd in het geschrift Aen den onbeschaemden letter-dief. In de rede was Hooft "d'eenige Poëet, die d'Amstel had voortgebracht", een duidelijke aanval op Vondel. Brandt was auteur van talloze puntdichten, grafschriften en bijschriften, die na zijn dood zijn gebundeld.

Onder invloed van hoogleraar Casparus Barlaeus en speciaal diens dochter ruilde Brandt het vak van horlogemaker in voor studie. In 1652 slaagde hij voor zijn examen en werd remonstrants predikant in Nieuwkoop. Hij trouwde deze Suzanne van Baerle en ze kregen drie zoons die allen predikant werden.

Brandt werd in 1660 te Hoorn beroepen, en uiteindelijk in 1667 te Amsterdam. In 1666 bracht hij zijn Historie der vermaerde zee- en koopstadt Enkhuisen uit, die nog steeds een belangrijke bron vormt voor de vroege geschiedenis van Enkhuizen.

In 1681 kreeg Brandt van Michiel de Ruyters zoon Engel de Ruyter opdracht een biografie over diens in 1676 overleden vader te schrijven. Dit werk, Het Leven en bedryf van den Heere Michiel de Ruiter, dat na hun beider dood in 1687 zou verschijnen, is een belangrijke bron van informatie over de admiraal; het is voltooid door Brandts zoons Caspar en Johannes. Engel vermaakte vierhonderd guldens aan Brandt, vermoedelijk als betaling voor de opdracht. Het boek is vele malen herdrukt.

De omvangrijke biografie van Gerard Brandt was een belangrijke bron voor de biografie van de Ruyter uit 1996 van Ronald Prud'homme van Reine, Hoewel het boek van Brandt vooral een lofrede was op De Ruyter, zonder kritische kanttekeningen, leverde hij een indrukwekkende prestatie. Op basis van een wirwar van aantekeningen en paperassen heeft hij toch een leesbaar boek geschreven. Zonder deze biografie zouden we nu veel minder over De Ruyter weten.

Uit dit huwelijk 6 kinderen, waaronder: