Website van Cees Hagenbeek
Arnold van Este van Wachtendonk
Arnold van Este van Wachtendonk.

tr.
met

NN van Este.


Willem van Este van Wachtendonk
Willem van Este van Wachtendonk.

Willem van Este van Wachtendonk.
Leefde omstreeks 1170.

tr.
met

NN van Denemarken.


Baldewijn van Este van Wachtendonk
Boudewijn (Baldewijn) van Este van Wachtendonk, geb. te Kleef [Duitsland] voor 960, vrijheer van Wachtendonk.

tr.
met

Mathilde von Wurtemberg, geb. te Würtemberg [Duitsland] voor 960.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Willem*990     


Mathilde von Wurtemberg
Mathilde von Wurtemberg, geb. te Würtemberg [Duitsland] voor 960.

tr.
met

Boudewijn (Baldewijn) van Este van Wachtendonk, zn. van Bruno van Este van Wachtendonk en Suave van Kleef, geb. te Kleef [Duitsland] voor 960, vrijheer van Wachtendonk.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Willem*990     


Bruno van Este van Wachtendonk
Genealogie van Bruno van Este van Wachtendonk.

Bruno van Este van Wachtendonk, geb. te Floretinië [Italië] na 930.

Bruno van Este van Wachtendonk.
Bruno stamt af van het Italaanse prinsengeslacht van Este en des Ursins, Bruno' s vader Bruno van Esten is gouveneur van Florentië en zijn moeder van het Franse geslacht des Ursins Bruno wordt naar het land van Gelre gezonden tussen de Rijn en de Maas, hij bouwt er het kasteel van Wachtendonk tussen Venlo, Gelre en de Kempen twee uur gaans ten zuiden van Gelre. Hij huwt Suave van Kleef in Nijmegen en hij neemt de naam van Wachtendonk aan en de titel als Vrijheer van Wachtendonk. Gedoopt (R.K.) . Gezien de tijd en plaats zijn de geboorte data onzeker. Vrijheer van Wachtendonk.

tr, kerk.huw. te Nijmegen
met

Suave van Kleef, geb. te Nijmegen na 930.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Boudewijn*960 Kleef [Duitsland]    


Suave van Kleef
Suave van Kleef, geb. te Nijmegen na 930.

tr, kerk.huw. te Nijmegen
met

Bruno van Este van Wachtendonk, zn. van Bruno van Este en NN des Ursins, geb. te Floretinië [Italië] na 930.

Bruno van Este van Wachtendonk.
Bruno stamt af van het Italaanse prinsengeslacht van Este en des Ursins, Bruno' s vader Bruno van Esten is gouveneur van Florentië en zijn moeder van het Franse geslacht des Ursins Bruno wordt naar het land van Gelre gezonden tussen de Rijn en de Maas, hij bouwt er het kasteel van Wachtendonk tussen Venlo, Gelre en de Kempen twee uur gaans ten zuiden van Gelre. Hij huwt Suave van Kleef in Nijmegen en hij neemt de naam van Wachtendonk aan en de titel als Vrijheer van Wachtendonk. Gedoopt (R.K.) . Gezien de tijd en plaats zijn de geboorte data onzeker. Vrijheer van Wachtendonk.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Boudewijn*960 Kleef [Duitsland]    


Sophie van Wachtendonck
Sophie van Wachtendonck, ovl. na 1608.

  • Vader:
    Johan van Wachtendonck, zn. van Arnold van Wachtendonck (Heer van Broich, ambtman van Kerpen) en Sophia von Fischenich (Erfdochter van Fischenich), geb. te Broich a.d. Ruhr voor 1500, drossaard te Kempen en kurkölnischer Marschall, ovl. (minstens 67 jaar oud) te Keulen [Duitsland] in 1567, tr. (resp. minstens 46 en ongeveer 46 jaar oud) in 1546 met

tr.
met

Wilhelm Quad van Beeck a.d. Würm, zn. van Wilhelm Quad von Alsbach en Johanna van Adelebsen, ovl. na 1598, tr. (2) met Catharina van Hatzfeld, dr. van Franz van Hatzfeld tot Merten (amtman van Lewenberg) en Elisabeth von Wylich, ovl. na 1555. Uit dit huwelijk geen kinderen.


Wilhelm Quad van Beeck a.d. Würm
Wilhelm Quad van Beeck a.d. Würm, ovl. na 1598.

tr. (1)
met

Sophie van Wachtendonck, dr. van Johan van Wachtendonck (drossaard te Kempen en kurkölnischer Marschall) en Franziska Quad van Buschfeld, ovl. na 1608.

tr. (2)
met

Catharina van Hatzfeld, dr. van Franz van Hatzfeld tot Merten (amtman van Lewenberg) en Elisabeth von Wylich, ovl. na 1555, tr. (2) met Daniel von Holdinghausen. Uit dit huwelijk geen kinderen.


Catharina van Hatzfeld
Catharina van Hatzfeld, ovl. na 1555.

tr. (1)
met

Wilhelm Quad van Beeck a.d. Würm, zn. van Wilhelm Quad von Alsbach en Johanna van Adelebsen, ovl. na 1598, tr. (1) met Sophie van Wachtendonck. Uit dit huwelijk geen kinderen.

tr. (2)
met

Daniel von Holdinghausen.


Franz van Hatzfeld tot Merten
Franz van Hatzfeld tot Merten, geb. voor 1531, amtman van Lewenberg, ovl. (minstens 23 jaar oud) tussen 11 nov 1554 en 1 sep 1555 .

tr. (1)
met

Elisabeth von Wylich, dr. van Dietrich von und zu Wylich und Diersfort en Elviro van Boetzelaer tot Asperen, geb. in 1518, ovl. (hoogstens 37 jaar oud) voor 1 sep 1555.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Catharina  †1555   

tr. (2)
met

Gertud van Berchem, tr. (2) met Wilhelm Lüninck. Uit dit huwelijk geen kinderen.


Wilhelm Quad von Alsbach
Wilhelm Quad von Alsbach, ovl. in 1582.

Wilhelm Quad von Alsbach.
Zu Alsbach und Beeck, 1563 Verkauf von Stadecken an Pfalzgrafen von Zweibrücken.

tr.
met

Johanna van Adelebsen, ovl. na 1572.

Johanna van Adelebsen.
Zu Beeck, dochter: Johann zu Randerath en Elisabeth von Hochsteden zu Beeck.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Wilhelm  †1598   


Johanna van Adelebsen
Johanna van Adelebsen, ovl. na 1572.

Johanna van Adelebsen.
Zu Beeck, dochter: Johann zu Randerath en Elisabeth von Hochsteden zu Beeck.

tr.
met

Wilhelm Quad von Alsbach, zn. van Stephan Quad von Stadeck en Agnes Winkelhausen, ovl. in 1582.

Wilhelm Quad von Alsbach.
Zu Alsbach und Beeck, 1563 Verkauf von Stadecken an Pfalzgrafen von Zweibrücken.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Wilhelm  †1598   


Diederik van Bronckhorst
Diederik van Bronckhorst1, ovl. tussen 1328 en 1351.

Diederik van Bronckhorst.
1328 Teilung: in Batenburg.

  • Vader:
    Willem III van Bronckhorst und Reckheim ridder1 (Bronckhorst und Recheim, van), zn. van Gisbert van Bronckhorst und Reckheim (drost van Over Rijn, verliest Reckheim) en Elisabeth von Steinfurt, geb. te Bronkhorst circa 1280, Heer van Bronkhorst, Batenburg en Reckheim, maarschalk in dienst van Hertog Reinald II van Gelre, ovl. (ongeveer 48 jaar oud) te Hasselt in het land van Luyck [België] op 25 sep 1328, Hij krijgt geen kinderen, tr. (resp. ongeveer 25 en ongeveer 15 jaar oud) circa 1305 (1317) met
  • Moeder:
    Johanna vrouwe van Batenburg1 (Batenburg), dr. van Dirk van Batenburg en Mechteld van Kuijck, geb. te Batenburg in 1290, nicht van graaf Reinald II van Gelre, boedelscheiding tussen haar en wijlen haar man Willem, heer van Bronckhorst op 26 okt 1328, ovl. (ongeveer 61 jaar oud) op 28 nov 1351.



Bronnen:

1.De Nederlandsche Leeuw (NL), veld 1: Periodiek, veld 2: Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapenkunde, plaats: ‘s-Gravenhage, datum: vanaf 1883

Balduin van Bronckhorst
Balduin van Bronckhorst (van Batenburg1), ovl. op 21 jul 1347.

Balduin van Bronckhorst.
1336 in Batenburg, gefallen bei Walef.

  • Vader:
    Willem III van Bronckhorst und Reckheim ridder1 (Bronckhorst und Recheim, van), zn. van Gisbert van Bronckhorst und Reckheim (drost van Over Rijn, verliest Reckheim) en Elisabeth von Steinfurt, geb. te Bronkhorst circa 1280, Heer van Bronkhorst, Batenburg en Reckheim, maarschalk in dienst van Hertog Reinald II van Gelre, ovl. (ongeveer 48 jaar oud) te Hasselt in het land van Luyck [België] op 25 sep 1328, Hij krijgt geen kinderen, tr. (resp. ongeveer 25 en ongeveer 15 jaar oud) circa 1305 (1317) met
  • Moeder:
    Johanna vrouwe van Batenburg1 (Batenburg), dr. van Dirk van Batenburg en Mechteld van Kuijck, geb. te Batenburg in 1290, nicht van graaf Reinald II van Gelre, boedelscheiding tussen haar en wijlen haar man Willem, heer van Bronckhorst op 26 okt 1328, ovl. (ongeveer 61 jaar oud) op 28 nov 1351.



Bronnen:

1.De Nederlandsche Leeuw (NL), veld 1: Periodiek, veld 2: Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapenkunde, plaats: ‘s-Gravenhage, datum: vanaf 1883

Dirk van Batenburg
 
Dirk van Batenburg1, geb. circa 1264, ovl. (ongeveer 51 jaar oud) in 1315.


Dirk van Batenburg.
vermeld van 1286 tot 1311 als bannerheer van Batenburg.

  • Vader:
    Gerard van Batenburg, geb. circa 1247, ridder en bannerheer van Batenburg, ovl. (ongeveer 44 jaar oud) in 1291, tr. (2) met Bele (Mabelia) van Meurs, geb. circa 1235, ovl. (minstens 19 jaar oud) na 1254. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (ongeveer 13 jaar oud) (1) in 1260 met
 

tr.
met

Mechteld van Kuijck, dr. van Jan I van Kuyc (heer van Kuyc en Grave) en Jutta van Nassau (gravin van Nassau, vermeld 1285-1313), ovl. te Batenburg in 1320.

 


Mechteld van Kuijck.
in de meest recente publicatie over het geslacht Van Bronckhorst (NL 2006 door Henri Vermeulen) wordt nog gesproken over Willem (III) die gehuwd was met Johanna van Batenburg dochter van Dirk en Mechtild N. Batenburg was een zeer aantrekkelijke partij. Waarschijnlijk kan de naam Mechtild N. uitgebreid kan worden tot dochter van N. van Gelre. Dat blijkt uit enkele oorkonden waar een bepaalde familierelatie vermeld wordt:.
Allereerst in (Nijhoff dl. 1 nr. 300 blz. 338 e.v.) 27 Maart 1335 Testament of uiterste wilsbeschikking van Reinald(II) graaf van Gelre, ten behoeve van een aantal geestelijke gestichten.
In deze lijvige oorkonde noemt hij: "....ene edel vrouwe onse lieue nichte vrouwe Johanna vrouwe van Batenborch....".
In Regesten van de Graven van Limburg Stirum Nr. 79 blz. 14 vond ik 1351 september 13 (des Dinxdages na onser Vrouwen dach Nativitas). Edwart van Ghelren zegt zijn neef heer Ghisebrecht (V), heer van Bronckhorst en van Batenborch, die hem bijstand tegen zijn broeder, den hertog van Ghelren en graaf van Zuytphen heeft beloofd, wederkerig hulp toe en ontheft hem van alle vroeger oorveden, echter onder beding, dat het huis te Bronchorst een open huis zal blijven voor zijn broeder. Gijsbrecht (V) is de zoon van Johanna en Willem (III) en Edwart de zoon van Reinald(II).
Uit de volgende aanwijzing is af te leiden dat de familieband waarschijnlijk gezocht moet worden in de generatie van Mechteld die gehuwd was met Dirk van Batenburg.
De ouders van Dirk zijn n.l. al bewezen (Gerard X Elisabeth van.
Elsloo) In Nijhoff 2: Nr. 42-blz. 43 staat het volgende:.
27 juli 1349 De heerlijkheid Batenburg door den Roomsch-koning Karel IV. aan Johanna van Batenburg ten leen gegeven.
……...nos itaque, saepedictae dominae de Battenburg ac illustris. .Wilhelmi marchionis Juliacensis consanguinei………..
Aantekening vanNijhoff:.
Wilhelmi. marchionis Juliacensis (Willem (VI)van Gulik) Deze werd nevens Reinald (III) hertog van Gelre, ten zelfden dage, waarop dit stuk uitgevaardigd is, door keizer Karel gemagtigd, om, in zijnen.naam, van de vrouw van Batenburg den leeneed af te nemen. Johanna van Batenburg ontvangt Batenburg dus rechtstreeks in leen via een oorkonde van keizer Karel IV.
En Karel IV noemt Johanna en Willem (VI) van Gulik tevens zijn bloedverwanten. (consanguinei).
Er zijn dus 3 namen. Waar kruisen de voorouders elkaar?.
1. Karel IV had als grootouders Hendrik VII van Luxemburg en Margaretha van Brabant dr. van Jan I.
2. Willem (VI) van Gulick was een kleinzoon van Willem (VI) van Gulick en Richardis van Gelre, die op haar beurt een dochter was van Gerard van Gelre en Margaretha van Brabant dochter van Hendrik I.
3. Als Mechteld, de moeder van Johanna een (achter?)kleinkind is van Margaretha van Brabant dochter van Hendrik I maken, dan past alles goed in elkaar.
Uit: (Kort, Het archief van de heren van Voorne. nr. 281) (Zie ook NL 2006 kol.197).
Gijsbrecht van Bronkhorst wordt in 1328 met 13 Hollandse ponden, gevestigd op de visrechten van Maarland beleend door Gerard, heer van Voorne. Gijsbrecht wordt hierbij Gijsbrecht van Batenburg!! genoemd. Gerard van Voorne noemt hem bij deze gelegenheid zijn neef. Gerard van Voorne is het kleinkind van Gerhard III van Durbuy en Mechtild van Kleef. Mechtild van Kleef is op haar beurt een dochter van Dirk Primogenitus en Elisabeth van Brabant dr. van Hendrik I.
Daarnaast blijkt Mechtild (X Batenburg) ook nog een dochter, Richarda te hebben.
Op 15 juni 1318 verkopen Willem (III) van Bronkhorst, Johanna zijn echtgenote en Richarda Kanunnikes te Elten, diens zuster hun allodiale goederen te Haren, Horssen en Batenburg onder vermelding van borgen, gerichtslieden en getuigen voor 2000 pond kleine munt aan de abdij van Camp. (M. Dicks, Die abtei Camp am Niederrhein (Meurs 1913)p. 230).
Zie voor meer in NL 2006 door Henri Vermeulen.
Richarda is een naam die sinds enkele generaties in het geslacht Van Gelre voorkwam nadat Otto I was gehuwd met Richardis van Beieren.
Nog wat materiaal van de tweede orde:.
In volgende privéaangelegenheid worden Gijsbrecht heer van Bronkhorst en Dirk heer van Batenburg onmiddellijk na de gravin genoemd. In het jaar 1307 kan er al sprake zijn van een verloving of huwelijk van Willem III en Johanna.
Nyhoff 1 N°. 89. 1307 Reinald (I) graaf van Gelre geeft aan de Orde van het hospitaal van S. Jan van Jeruzalem de kerk te Spankeren en die te Hengelo , voorts uit Nijenbeek eene jaarrente van vijf tig pond gelds en uit den hoj en molen te Staveren eene van twintig pond, waarvoor de Orde zoo te Nijenbeek of S. Janswaard als te Staveren twee priesters en eenen leekebroeder zoude houden, belovende voorts , te Godswaard, dat Hattem plagt te heeten, op zijne kosten, twee priesters en eenen leekebroeder te zullen onderhouden; verder vergunt hij, dat de broeders der Orde alleen voor den grootmeester in Duitschland zouden teregt staan, en dat zij zich mogten bevlijtigen om de kerk te Godswaardin bezit te krijgen; al hetwelk geschiedt met bewilliging van Margaretha gravin van Gelre, Gijsbrecht heer van Bronkhorst, Dirk heer van Batenburg, Dirk heer van Bylant, Steven heer van Wisch en Frederik van Reden, ridders.
en:.
1328 November 15 (Nymeghen des Dinsdaghes na sunte Martiinsdaghe in den wynter).
Reynout (II) , graaf van Gelren, oorkondt, dat op 26 October 1328 in zijn gericht te Aernem vrouwe Johanna, vrouwe van Brunchorst en Batenborgh, een scheiding maakte van de nalatenschap van haar man, heer Willam, heer van Bronchorst, met haar zoons Ghiselbrecht, Dideric en Baudewijn, waarbij Ghiselbrecht als oudste de heerschap.
Bronchorst verkrijgt en Johanna de heerschap Batenborgh behoudt, te vererven op de jongere zoons. Oorspr. (Inv.No. 224).
Uit: De graven van Limburg Stirum in Gelderland Regestenlijst.
Er is dus een aantal redenen om aan te nemen dat Mechtild uit het huis Van Gelre kwam. Het lastig om te bepalen wie haar ouders waren. Uit de naam Johanna als dochter is niets af te leiden.
Richarda kan het aanknopingspunt zijn.
Op het eerste gezicht valt te denken aan Reinald (I) als vader van Mechtild. Het geboortejaar van Johanna wordt wel eens geschat op 1290. Stel dan dat Mechtild geboren is rond 1270.
Men neemt wel eens aan dat Reinald (I) rond 1276 huwde met Ermgard van Luxemburg. Reinald's ouders huwden in 1253. Dat is allemaal tamelijk krap. Dirk van Batenburg X Machteld [van Gelre][of van Gulik] Onlangs is verondersteld dat Dirk van Batenburg zeer mogelijk een Machteld van Gelre gehuwd had.
Johanna van Batenburg en haar nazaten werden door diverse personen als familie betiteld.
Het spoor bleek telkens over het geslacht van Gelre te lopen naar Hendrik I van Brabant. Het is problematisch om de waarschijnlijke ouders van Machteld te noemen. Verder zoeken in Acten Gelre en Zutphen 1376-1392 door van Doorninck.
Daarin een aantal oorkonden van Willem III van Gulik, waarin hij vanaf 1371/1377 als Willem I hertog van Gelre en vanaf 1393 hertog van Gulik voorkomt. Willem was de oudste zoon van hertog Willem II van Gulik en van Maria van Gelre, de halfzuster van de laatste hertog van het Gelderse hertogelijke huis, Reinald III. In een aantal oorkonden noemt hij Willem van Bronkhorst (zn van Gijsbert en Catharina v. Leefdael) en zijn zonen Gijsbert en Frederik " onsen lieven neven".
Dat klopt omdat zijn moeder Maria van Gelre was. Maar zoekend in de gegevens van Van Gulik leek het een betere optie om Machteld [van Gelre] te veranderen in Machteld [van Gulik]. Op de site van Erlangen staat: Willem (IV) van Gulick X.
Richardis van Gelre. Aan deze Willem worden 13 kinderen toegedicht. 7 kinderen met Richardis en 6 waarvan de moeder niet zeker is. Het 13e kind heet Mechtild !! en zou overleden zijn na 1287.
Erlangen refereert aan:.
1. W.K. von Isenburg: Europäische Stammtafeln, Band I, Tafel 187. Marburg, 1953 (1965).
2. W.Möller: Stamm-Tafeln westdeutscher Adels-Geschlechter im Mittelalter, Band I, Tafel 7. Darmstadt, 1922 (Degener Verlag, Neustadt Aisch).
3. D.Schwennicke: Europäische Stammtafeln, Vol. XVIII, Tafeln 28. Marburg, 1998.
Helaas is dit niet de oorspronkelijke bron . Voorlopig is het zo dat Machteld van Gulik in 1287 een enkele keer genoemd wordt. Daarna is ze nooit meer als zodanig vermeld.
Als Mechtild inderdaad een Van Gulik was, dan wordt daarmee het vorige bericht geen geweld aangedaan. Alle vermeldingen kunnen ook op haar slaan.
Diverse andere feiten vallen nog mooier op hun plaats.
1. Johanna was de erfdochter. Zij zal de oudste zijn geweest.
Richarde was dus de tweede dochter. De tweede dochter wordt vaak naar grootmoeder van moederskant genoemd.
2. Aantekening Nijhoff: 27 juli 1349, Wilhelmi. marchionis Juliacensis (Willem (VI)van Gulik) Deze werd nevens Reinald (III) hertog van Gelre, ten zelfden dage, waarop dit stuk uitgevaardigd is, door keizer Karel gemagtigd, om, in zijnen naam, van de vrouw van Batenburg den leeneed af te nemen. Ook deze oorkonde krijgt een duidelijker plaats.
3. In het vorige bericht is gesteld dat Mechtild geboren is rond 1270. Vader Willem (IV) van Gulick zou rond 1251 met Richardis van Gelre gehuwd zijn. Ze hebben veel kinderen gehad. Het geboortejaar van Mechtild zou hierin kunnen passen. Johanna van Batenburg wordt geschat geboren te zijn ca 1290. Dat er na 1287 niets meer is vernomen van Machteld van Gulik kan dus zijn omdat ze korte tijd later als vrouwe van Batenburg door het leven ging.
Möller geeft geen oorspronkelijke bron. ES geeft zoveel referenties dat het een hele klus is die allemaal na te slaan.
ES XVIII vermeldt evenwel ook een (mogelijk) huwelijk van Mechtild. Vermeld wordt (citaat): Mechtild 1287 (x nach 1287 Arnold IV Hr v Wesemaele 1272 X b Kortrijk 11.VIII.1302). X staat voor de gekruiste zwaarden: gesneuveld.
Let wel het huwelijk staat tussen haakjes, dus er zijn twijfels.
Deze Arnold was ook gehuwd met Ida van Crainhem van Bierbeke, maar haar levensdata zijn onbekend. Het kan dus zijn dat Arnold twee maal huwde.
Maar het ook zijn dat de vermelding van het huwelijk van Mechtild met Arnold onjuist is en dat bovengemelde theorie klopt.
De talrijke zusters van Mechtild huwen allen met graven of burggraven. Mechtild zou dan wel ietwat beneden haar stand gehuwd zijn. Een mogelijkheid, die niet is genoemd, is dat de verwantschap van Johanna van Batenburg met de hoge adel via een buitenechtelijke verbintenis loopt.

Uit dit huwelijk 2 dochters:


 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Johanna*1290 Batenburg †1351  61
Richarda*1283     



Bronnen:
1.De Nederlandsche Leeuw (NL), veld 1: Periodiek, veld 2: Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapenkunde, plaats: ‘s-Gravenhage, datum: vanaf 1883

Mechteld van Kuijck
 
Mechteld van Kuijck, ovl. te Batenburg in 1320.


Mechteld van Kuijck.
in de meest recente publicatie over het geslacht Van Bronckhorst (NL 2006 door Henri Vermeulen) wordt nog gesproken over Willem (III) die gehuwd was met Johanna van Batenburg dochter van Dirk en Mechtild N. Batenburg was een zeer aantrekkelijke partij. Waarschijnlijk kan de naam Mechtild N. uitgebreid kan worden tot dochter van N. van Gelre. Dat blijkt uit enkele oorkonden waar een bepaalde familierelatie vermeld wordt:.
Allereerst in (Nijhoff dl. 1 nr. 300 blz. 338 e.v.) 27 Maart 1335 Testament of uiterste wilsbeschikking van Reinald(II) graaf van Gelre, ten behoeve van een aantal geestelijke gestichten.
In deze lijvige oorkonde noemt hij: "....ene edel vrouwe onse lieue nichte vrouwe Johanna vrouwe van Batenborch....".
In Regesten van de Graven van Limburg Stirum Nr. 79 blz. 14 vond ik 1351 september 13 (des Dinxdages na onser Vrouwen dach Nativitas). Edwart van Ghelren zegt zijn neef heer Ghisebrecht (V), heer van Bronckhorst en van Batenborch, die hem bijstand tegen zijn broeder, den hertog van Ghelren en graaf van Zuytphen heeft beloofd, wederkerig hulp toe en ontheft hem van alle vroeger oorveden, echter onder beding, dat het huis te Bronchorst een open huis zal blijven voor zijn broeder. Gijsbrecht (V) is de zoon van Johanna en Willem (III) en Edwart de zoon van Reinald(II).
Uit de volgende aanwijzing is af te leiden dat de familieband waarschijnlijk gezocht moet worden in de generatie van Mechteld die gehuwd was met Dirk van Batenburg.
De ouders van Dirk zijn n.l. al bewezen (Gerard X Elisabeth van.
Elsloo) In Nijhoff 2: Nr. 42-blz. 43 staat het volgende:.
27 juli 1349 De heerlijkheid Batenburg door den Roomsch-koning Karel IV. aan Johanna van Batenburg ten leen gegeven.
……...nos itaque, saepedictae dominae de Battenburg ac illustris. .Wilhelmi marchionis Juliacensis consanguinei………..
Aantekening vanNijhoff:.
Wilhelmi. marchionis Juliacensis (Willem (VI)van Gulik) Deze werd nevens Reinald (III) hertog van Gelre, ten zelfden dage, waarop dit stuk uitgevaardigd is, door keizer Karel gemagtigd, om, in zijnen.naam, van de vrouw van Batenburg den leeneed af te nemen. Johanna van Batenburg ontvangt Batenburg dus rechtstreeks in leen via een oorkonde van keizer Karel IV.
En Karel IV noemt Johanna en Willem (VI) van Gulik tevens zijn bloedverwanten. (consanguinei).
Er zijn dus 3 namen. Waar kruisen de voorouders elkaar?.
1. Karel IV had als grootouders Hendrik VII van Luxemburg en Margaretha van Brabant dr. van Jan I.
2. Willem (VI) van Gulick was een kleinzoon van Willem (VI) van Gulick en Richardis van Gelre, die op haar beurt een dochter was van Gerard van Gelre en Margaretha van Brabant dochter van Hendrik I.
3. Als Mechteld, de moeder van Johanna een (achter?)kleinkind is van Margaretha van Brabant dochter van Hendrik I maken, dan past alles goed in elkaar.
Uit: (Kort, Het archief van de heren van Voorne. nr. 281) (Zie ook NL 2006 kol.197).
Gijsbrecht van Bronkhorst wordt in 1328 met 13 Hollandse ponden, gevestigd op de visrechten van Maarland beleend door Gerard, heer van Voorne. Gijsbrecht wordt hierbij Gijsbrecht van Batenburg!! genoemd. Gerard van Voorne noemt hem bij deze gelegenheid zijn neef. Gerard van Voorne is het kleinkind van Gerhard III van Durbuy en Mechtild van Kleef. Mechtild van Kleef is op haar beurt een dochter van Dirk Primogenitus en Elisabeth van Brabant dr. van Hendrik I.
Daarnaast blijkt Mechtild (X Batenburg) ook nog een dochter, Richarda te hebben.
Op 15 juni 1318 verkopen Willem (III) van Bronkhorst, Johanna zijn echtgenote en Richarda Kanunnikes te Elten, diens zuster hun allodiale goederen te Haren, Horssen en Batenburg onder vermelding van borgen, gerichtslieden en getuigen voor 2000 pond kleine munt aan de abdij van Camp. (M. Dicks, Die abtei Camp am Niederrhein (Meurs 1913)p. 230).
Zie voor meer in NL 2006 door Henri Vermeulen.
Richarda is een naam die sinds enkele generaties in het geslacht Van Gelre voorkwam nadat Otto I was gehuwd met Richardis van Beieren.
Nog wat materiaal van de tweede orde:.
In volgende privéaangelegenheid worden Gijsbrecht heer van Bronkhorst en Dirk heer van Batenburg onmiddellijk na de gravin genoemd. In het jaar 1307 kan er al sprake zijn van een verloving of huwelijk van Willem III en Johanna.
Nyhoff 1 N°. 89. 1307 Reinald (I) graaf van Gelre geeft aan de Orde van het hospitaal van S. Jan van Jeruzalem de kerk te Spankeren en die te Hengelo , voorts uit Nijenbeek eene jaarrente van vijf tig pond gelds en uit den hoj en molen te Staveren eene van twintig pond, waarvoor de Orde zoo te Nijenbeek of S. Janswaard als te Staveren twee priesters en eenen leekebroeder zoude houden, belovende voorts , te Godswaard, dat Hattem plagt te heeten, op zijne kosten, twee priesters en eenen leekebroeder te zullen onderhouden; verder vergunt hij, dat de broeders der Orde alleen voor den grootmeester in Duitschland zouden teregt staan, en dat zij zich mogten bevlijtigen om de kerk te Godswaardin bezit te krijgen; al hetwelk geschiedt met bewilliging van Margaretha gravin van Gelre, Gijsbrecht heer van Bronkhorst, Dirk heer van Batenburg, Dirk heer van Bylant, Steven heer van Wisch en Frederik van Reden, ridders.
en:.
1328 November 15 (Nymeghen des Dinsdaghes na sunte Martiinsdaghe in den wynter).
Reynout (II) , graaf van Gelren, oorkondt, dat op 26 October 1328 in zijn gericht te Aernem vrouwe Johanna, vrouwe van Brunchorst en Batenborgh, een scheiding maakte van de nalatenschap van haar man, heer Willam, heer van Bronchorst, met haar zoons Ghiselbrecht, Dideric en Baudewijn, waarbij Ghiselbrecht als oudste de heerschap.
Bronchorst verkrijgt en Johanna de heerschap Batenborgh behoudt, te vererven op de jongere zoons. Oorspr. (Inv.No. 224).
Uit: De graven van Limburg Stirum in Gelderland Regestenlijst.
Er is dus een aantal redenen om aan te nemen dat Mechtild uit het huis Van Gelre kwam. Het lastig om te bepalen wie haar ouders waren. Uit de naam Johanna als dochter is niets af te leiden.
Richarda kan het aanknopingspunt zijn.
Op het eerste gezicht valt te denken aan Reinald (I) als vader van Mechtild. Het geboortejaar van Johanna wordt wel eens geschat op 1290. Stel dan dat Mechtild geboren is rond 1270.
Men neemt wel eens aan dat Reinald (I) rond 1276 huwde met Ermgard van Luxemburg. Reinald's ouders huwden in 1253. Dat is allemaal tamelijk krap. Dirk van Batenburg X Machteld [van Gelre][of van Gulik] Onlangs is verondersteld dat Dirk van Batenburg zeer mogelijk een Machteld van Gelre gehuwd had.
Johanna van Batenburg en haar nazaten werden door diverse personen als familie betiteld.
Het spoor bleek telkens over het geslacht van Gelre te lopen naar Hendrik I van Brabant. Het is problematisch om de waarschijnlijke ouders van Machteld te noemen. Verder zoeken in Acten Gelre en Zutphen 1376-1392 door van Doorninck.
Daarin een aantal oorkonden van Willem III van Gulik, waarin hij vanaf 1371/1377 als Willem I hertog van Gelre en vanaf 1393 hertog van Gulik voorkomt. Willem was de oudste zoon van hertog Willem II van Gulik en van Maria van Gelre, de halfzuster van de laatste hertog van het Gelderse hertogelijke huis, Reinald III. In een aantal oorkonden noemt hij Willem van Bronkhorst (zn van Gijsbert en Catharina v. Leefdael) en zijn zonen Gijsbert en Frederik " onsen lieven neven".
Dat klopt omdat zijn moeder Maria van Gelre was. Maar zoekend in de gegevens van Van Gulik leek het een betere optie om Machteld [van Gelre] te veranderen in Machteld [van Gulik]. Op de site van Erlangen staat: Willem (IV) van Gulick X.
Richardis van Gelre. Aan deze Willem worden 13 kinderen toegedicht. 7 kinderen met Richardis en 6 waarvan de moeder niet zeker is. Het 13e kind heet Mechtild !! en zou overleden zijn na 1287.
Erlangen refereert aan:.
1. W.K. von Isenburg: Europäische Stammtafeln, Band I, Tafel 187. Marburg, 1953 (1965).
2. W.Möller: Stamm-Tafeln westdeutscher Adels-Geschlechter im Mittelalter, Band I, Tafel 7. Darmstadt, 1922 (Degener Verlag, Neustadt Aisch).
3. D.Schwennicke: Europäische Stammtafeln, Vol. XVIII, Tafeln 28. Marburg, 1998.
Helaas is dit niet de oorspronkelijke bron . Voorlopig is het zo dat Machteld van Gulik in 1287 een enkele keer genoemd wordt. Daarna is ze nooit meer als zodanig vermeld.
Als Mechtild inderdaad een Van Gulik was, dan wordt daarmee het vorige bericht geen geweld aangedaan. Alle vermeldingen kunnen ook op haar slaan.
Diverse andere feiten vallen nog mooier op hun plaats.
1. Johanna was de erfdochter. Zij zal de oudste zijn geweest.
Richarde was dus de tweede dochter. De tweede dochter wordt vaak naar grootmoeder van moederskant genoemd.
2. Aantekening Nijhoff: 27 juli 1349, Wilhelmi. marchionis Juliacensis (Willem (VI)van Gulik) Deze werd nevens Reinald (III) hertog van Gelre, ten zelfden dage, waarop dit stuk uitgevaardigd is, door keizer Karel gemagtigd, om, in zijnen naam, van de vrouw van Batenburg den leeneed af te nemen. Ook deze oorkonde krijgt een duidelijker plaats.
3. In het vorige bericht is gesteld dat Mechtild geboren is rond 1270. Vader Willem (IV) van Gulick zou rond 1251 met Richardis van Gelre gehuwd zijn. Ze hebben veel kinderen gehad. Het geboortejaar van Mechtild zou hierin kunnen passen. Johanna van Batenburg wordt geschat geboren te zijn ca 1290. Dat er na 1287 niets meer is vernomen van Machteld van Gulik kan dus zijn omdat ze korte tijd later als vrouwe van Batenburg door het leven ging.
Möller geeft geen oorspronkelijke bron. ES geeft zoveel referenties dat het een hele klus is die allemaal na te slaan.
ES XVIII vermeldt evenwel ook een (mogelijk) huwelijk van Mechtild. Vermeld wordt (citaat): Mechtild 1287 (x nach 1287 Arnold IV Hr v Wesemaele 1272 X b Kortrijk 11.VIII.1302). X staat voor de gekruiste zwaarden: gesneuveld.
Let wel het huwelijk staat tussen haakjes, dus er zijn twijfels.
Deze Arnold was ook gehuwd met Ida van Crainhem van Bierbeke, maar haar levensdata zijn onbekend. Het kan dus zijn dat Arnold twee maal huwde.
Maar het ook zijn dat de vermelding van het huwelijk van Mechtild met Arnold onjuist is en dat bovengemelde theorie klopt.
De talrijke zusters van Mechtild huwen allen met graven of burggraven. Mechtild zou dan wel ietwat beneden haar stand gehuwd zijn. Een mogelijkheid, die niet is genoemd, is dat de verwantschap van Johanna van Batenburg met de hoge adel via een buitenechtelijke verbintenis loopt.

 
 

tr.
met

Dirk van Batenburg1, zn. van Gerard van Batenburg (ridder en bannerheer van Batenburg) en Elizabeth van Elsloo, geb. circa 1264, ovl. (ongeveer 51 jaar oud) in 1315.

 


Dirk van Batenburg.
vermeld van 1286 tot 1311 als bannerheer van Batenburg.

Uit dit huwelijk 2 dochters:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Johanna*1290 Batenburg †1351  61
Richarda*1283     



Bronnen:
1.De Nederlandsche Leeuw (NL), veld 1: Periodiek, veld 2: Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapenkunde, plaats: ‘s-Gravenhage, datum: vanaf 1883
2.Genealogie van Nassau (B 150), Type: boek, Schrijver: ir B.T. Wilschut, Uitgever: Uitgeverij Kronieken, ISBN nummer: 978-90-8860-0005-0, Plaats: Amsterdam, Uitgegeven: 2009 (blz. 4)
3.Floris V, een politieke moord in 1296 (B 207), Type: boek, Schrijver: Prof. dr. E.H.P. Cordfunke, Uitgever: Walburg Pers, Plaats: Zutphen, Uitgegeven: 2011 (blz. 69)

Gisbert van Bronckhorst und Reckheim
Gisbert van Bronckhorst und Reckheim (von Steinfurt1), drost van Over Rijn, verliest Reckheim, ovl. tussen 1312 en 1317.

tr.
met

Elisabeth von Steinfurt (von Sombreffe3), dr. van Boudewijn II von Steinfurt (Herr zu Steinfurt) en Elisabeth van der Lippe, werd na de dood van haar man abdis van klooster Hunnepe in Gelderland. na 1328.

Uit dit huwelijk een zoon:


 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Willem III*1280 Bronkhorst †1328 Hasselt in het land van Luyck [België] 48



Bronnen:
1.De Nederlandsche Leeuw (NL), veld 1: Periodiek, veld 2: Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapenkunde, plaats: ‘s-Gravenhage, datum: vanaf 1883
2.De Nederlandsche Leeuw (DNL), Type: Periodiek, Uitgegeven: vanaf 1883
3.Europäische Stammtafeln.-(). Neue Folge (ES-NF 12), Type: boek, Schrijver: Detlev Schwennicke, Uitgever: Stargardt, Plaats: Marburg [Duitsland], Uitgegeven: 1986

Elisabeth von Steinfurt
Elisabeth von Steinfurt (von Sombreffe1), werd na de dood van haar man abdis van klooster Hunnepe in Gelderland. na 1328.

tr.
met

Gisbert van Bronckhorst und Reckheim (von Steinfurt2), zn. van Wilhelm van Bronckhorst und Reckheim en Ermgard van Randerode/Montfoort/Sponheim, drost van Over Rijn, verliest Reckheim, ovl. tussen 1312 en 1317.

Uit dit huwelijk een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Willem III*1280 Bronkhorst †1328 Hasselt in het land van Luyck [België] 48



Bronnen:
1.Europäische Stammtafeln.-(). Neue Folge (ES-NF 12), Type: boek, Schrijver: Detlev Schwennicke, Uitgever: Stargardt, Plaats: Marburg [Duitsland], Uitgegeven: 1986
2.De Nederlandsche Leeuw (NL), veld 1: Periodiek, veld 2: Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapenkunde, plaats: ‘s-Gravenhage, datum: vanaf 1883

Gisbert van Wachtendonck
Gijsbert (Gisbert) van Wachtendonck, ovl. na 1485.

Gijsbert (Gisbert) van Wachtendonck.
Peter van Egmont, richter van Veluwen, oorkondt, dat voor hem en gerichtslieden heer Gisbert van Wachtendonck, ridder, en vrouwe Mary van Somberch (lees Sombreffe), zijn huisvrouw, de accijnzen te Nyerkerck en Putten verbonden hebben voor een schuld van 400 rijnsgld. aan joffr, Johanna van  Aller Besslesdochter. Gegeven int jaer ons Heren dusent vierhondert ende tsestich, des Saterdaichs post Petri ad vincula Datering 1460 Augustus 2 NB Opgenomen in een vidimus d.d. 1529 Februari 12 (zie no. 601).

tr. (Maria ongeveer 13 jaar oud) in 1448
met

Maria von Sombreffe (Scheiffart van Merode2,3), dr. van Wilhelm II van Sombreffe Herr zu Recken u. Kerpen en Isabeau de Chabot, geb. in 1435, ovl. (minstens 60 jaar oud) te Wachtendonk na 1495.

Maria von Sombreffe.
vermeld 1448, extrait de la chronique de Jean de Stavelot : 1484, 22 Nov Messire Ghisbrecht van Wachtendonck, chevalier, comme mari de dame Marie, veuve de Willem de Sombreffe, fait relief; après quoi il fait transport a Daniel de Noenheim, fils de Henride Noenhem.

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Hermanna  †1490 Limbricht  
Willem     
Wilhelmina     
Balthasara     



Bronnen:
1.De graven en hertogen van Gelre (DOO/GHG), Type: boek, Schrijver: P.N. van Doorninck & J.S. van Veen, Plaats: Arnhem, Uitgegeven: 1904 (blz. 20)
2.Heraldieke Bibliotheek. (HB), veld 2: J.B. Rietstap, plaats: ’s-Gravenhage
3.De Nederlandsche Leeuw (NL), veld 1: Periodiek, veld 2: Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapenkunde, plaats: ‘s-Gravenhage, datum: vanaf 1883

Maria von Sombreffe
Maria von Sombreffe (Scheiffart van Merode1,2), geb. in 1435, ovl. (minstens 60 jaar oud) te Wachtendonk na 1495.

Maria von Sombreffe.
vermeld 1448, extrait de la chronique de Jean de Stavelot : 1484, 22 Nov Messire Ghisbrecht van Wachtendonck, chevalier, comme mari de dame Marie, veuve de Willem de Sombreffe, fait relief; après quoi il fait transport a Daniel de Noenheim, fils de Henride Noenhem.

tr. (ongeveer 13 jaar oud) in 1448
met

Gijsbert (Gisbert) van Wachtendonck, zn. van Wilhelm bastaard Geldern-Jülich en Hermanna van Bronckhorst-Batenburg, ovl. na 1485.

Gijsbert (Gisbert) van Wachtendonck.
Peter van Egmont, richter van Veluwen, oorkondt, dat voor hem en gerichtslieden heer Gisbert van Wachtendonck, ridder, en vrouwe Mary van Somberch (lees Sombreffe), zijn huisvrouw, de accijnzen te Nyerkerck en Putten verbonden hebben voor een schuld van 400 rijnsgld. aan joffr, Johanna van  Aller Besslesdochter. Gegeven int jaer ons Heren dusent vierhondert ende tsestich, des Saterdaichs post Petri ad vincula Datering 1460 Augustus 2 NB Opgenomen in een vidimus d.d. 1529 Februari 12 (zie no. 601).

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
Hermanna  †1490 Limbricht  
Willem     
Wilhelmina     
Balthasara     



Bronnen:
1.Heraldieke Bibliotheek. (HB), veld 2: J.B. Rietstap, plaats: ’s-Gravenhage
2.De Nederlandsche Leeuw (NL), veld 1: Periodiek, veld 2: Kon. Ned. Gen. voor Geslacht- en Wapenkunde, plaats: ‘s-Gravenhage, datum: vanaf 1883
3.Europäische Stammtafeln.-(). Neue Folge (ES-NF 12), Type: boek, Schrijver: Detlev Schwennicke, Uitgever: Stargardt, Plaats: Marburg [Duitsland], Uitgegeven: 1986
4.K.O. register E Leiden (T 172), Type: trouwboek, Archiefnaam: RA Leiden, Archief: DTB Leiden, Inventarisnr.: E 5, Gezindte: NH, trouwplaats: Leiden, periode: van 1602 tot 1604 (16 jan 1603 blz. 38)